Amerykański projektant i konstruktor flipperów Ted Zale to tak naprawdę Tadeusz Zalewski, syn Bolesława Józefa Zalewskiego urodzonego 27 grudnia 1876 roku w Polsce na terenie zaboru rosyjskiego, który wyemigrował do USA w 1892 roku.
Tu kamyczek do ogródka najbardziej znanego mi tropiciela polskich korzeni flipperów, Łukasza Dziatkiewicza, który od dawna podejrzewał, że większość znanych twórców tych maszyn miało polskie korzenie, do czego zaczyna się przekonywać także i niżej podpisany.
Co więcej mama naszego bohatera także mogła pochwalić się polskimi korzeniami, choć urodziła się już w Stanach, 22 lutego 1884 roku w Grand Island w Nebrasce. Jej panieńskie nazwisko to Aleksandra Izabela Wasielewski. Dodam z kronikarskiego obowiązku, że ojciec Teda (Tadeusza) zmarł 5 sierpnia 1951 roku w Chicago, a jego matka tamże 20 lat później 26 listopada 1971 roku.
(…)
Zbliżając się do 40, Tadeusz wykonał ruch, który zmienił całe jego życie i chociaż nigdy nie pchał się na afisze, które drukował i tak zyskał sławę.
Podczas, gdy Zale jest oczywiście najbardziej znany ze swojej znakomitej kariery w w Bally Manufacturing Corporation, wiele lat z jego wczesnej pracy i szczegółów dotyczących życia pozostaje tajemnicą.
Wygląda na to, że pierwsze zainteresowanie Zalewskiego urządzeniami rozrywkowymi miało miejsce w Genco Manufacturing Company. Trafił tam w latach czterdziestych i miało to związek z jego pracą w drukarni. Z tego co wiadomo pracował w Genco nad projektami gun games, które były wtedy bardzo popularne nie tylko ze względu na toczącą się II wojnę światową. O pracach Zalewskiego nad strzelnicami świadczy jego pierwszy wniosek patentowy nr 2989205. Jego kariera w Genco trwała do zamknięcia firmy w lipcu 1958 r.
Tam też poznał innego Polaka – Szczepana (Steve) Kordka, o którym więcej możecie przeczytać w mojej książce „Kulka dziką jest 2„.
(…)
Zalewski okazał się niezwykle płodny, jeśli chodzi o projekty flipperów, wydatnie wspomagając wysiłki Bally, by stać się poważnym graczem na ryku pinballi zamiast skupiania się wyłącznie na grach zręcznościowych i bingo. W szczytowym momencie swojej kreatywnej produktywności, średnio co sześć tygodni zaczynał nową grę, a nie po prostu modyfikował stary układ i mechanizmy.
W tym czasie był także pionierem wielu ciekawych flipperowych koncepcji, które na dobre zagościły w później produkowanych modelach. Do przykładów innowacji wprowadzonych przez Zalewskiego należą trzy kulowy multiball, który pojawił się po raz pierwszy we flipperze Star-Jet z 1963 roku, nowoczesny grzyb z odbijakiem obręczowym zastosowany w modelu Hootenanny także z 1963 roku, czy rollover (toczostyk) wykorzystany w Grand Tour z 1964 roku.
Odrestaurowany przez Mirosława Adamczewskiego See Saw Zalewskiego. Zdjęcie: Mirosław Adamczewski.
(…)
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o Tadeuszu Zalewskim (Ted Zale), a jesteś posiadaczem którejś z moich książek (Kulka dziką jest – rzecz o flipperach albo Kulka dziką jest 2) po prostu wyślij majla na vabank@go2.pl, a z przyjemnością wyślę Ci jako bonus cały 15 stronicowy, ilustrowany artykuł o polskim konstruktorze flipperów dla firmy Bally zatytułowany „Ted Zale – od Moon Shot do Nip-It”.
Pierwsza strona artykułu o polskim konstruktorze m.in. Fireballa.
Jeśli nie masz żadnej mojej książki o flipperach, a jesteś zainteresowany całym artykułem – zachęcam do zakupu książki :-)
Val B.
W artykule i powyższym materiale wykorzystałem informacje zawarte w:
History of pinball – Ted Zale by zombieyeti studio (youtube)
oraz The Ted Zale Story by Dr. Steven Doellefeld and Dennis Kriesel
